گردشگری تاب آور کرمانشاه
ابعاد، چالش‌ها و استراتژی‌های توسعه
کرمانشاه با ترکیبی بینظیر از جاذبه های تاریخی، طبیعی و فرهنگی، الگویی از گردشگری تاب آور ارائه میکند که همزمان با حفاظت از میراث، نیازهای جوامع محلی و گردشگران را پاسخ میدهد.
جاذبه های تاریخی مانند طاق بستان با سنگ نگاره های ساسانی و محوطه بیستون با کتیبه داریوش اول، پایه های گردشگری پایدار را با آموزش تاریخ و هویت ملی تقویت میکنند.
این آثار با مدیریت مسئولانه، بازدیدکنندگان را به گونه ای هدایت میکنند که کمترین آسیب را به بافت تاریخی وارد کنند.
سرمایه های طبیعی مانند سراب نیلوفر با نیلوفرهای آبی و روستای سفیدبرگ به عنوان «بهشت گمشده»، گردشگری طبیعت را توسعه میدهند. وجود آلاچیق ها و مسیرهای مشخص شده در سراب نیلوفر، نمونه هایی از زیرساخت های دوستدار محیط زیست هستند.
مناطق ییلاقی مانند دشت شیوه سر( نزدیک به باینگان ) با گله های اسب وحشی و … اقتصاد محلی را از طریق اکوتوریسم تقویت میکنند. مشارکت عشایر و بویمان محلی نیز در ارائه خدمات اقامتی و غذایی، الگویی از توسعه مبتنی بر جامعه است.
فرهنگ و معماری در تکیه معاون الملک و بازارهای سنتی، صنایع دستی و آداب محلی را زنده نگه میدارند.
سرمایه گذاری در سدهای محلی مانند شیان و جامیشان، میتواند اکوسیستمهای آبی را به مقاصد گردشگری مسئولانه تبدیل کند. آموزش راهنمایان محلی و تبلیغات هدفمند برای جذب تورهای طبیعت گردی، گام بعدی در تقویت تاب آوری صنعت گردشگری استان است.
گردشگری کرمانشاه با تکیه بر تنوع اقلیمی و میراث چندفرهنگی، الگویی یکپارچه از پایداری ارائه میدهد که نیاز به همکاری نهادهای دولتی، بخش خصوصی و جوامع محلی دارد.
کرمانشاه، استانی با گنجینه‌های فرهنگی، تاریخی و طبیعی در غرب ایران، پتانسیل چشمگیری برای توسعه گردشگری تاب آور دارد.
این مفهوم که بر حفظ تعادل میان توسعه اقتصادی، حفاظت از محیط زیست و احترام به فرهنگ محلی تأکید دارد، میتواند به عنوان راهکاری پایدار برای مواجهه با چالش‌های گردشگری این منطقه عمل کند.
در ادامه، هفت بعد کلیدی گردشگری تاب آور کرمانشاه بررسی می‌شود.
۱. جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی: پایه‌های استوار گردشگری تاب آور
کرمانشاه با بناهایی چون بیستون (میراث جهانی یونسکو)،*تاق بستان، و…، به عنوان یکی از قطب‌های گردشگری تاریخی ایران شناخته می‌شود. این مکان‌ها نه تنها گواهی بر تمدن باستانی ایران هستند، بلکه با مدیریت صحیح می‌توانند به عنوان موتورهای اقتصادی پایدار عمل کنند. حفظ این بناها از آسیب‌های ناشی از جمعیت گردشگری و تبلیغ آگاهانه آنها، اولین گام در جهت گردشگری تاب آور کرمانشاه است.
۲. جاذبه‌های طبیعی: فرصت‌های اکوتوریسم و حفاظت از محیط زیست
طبیعت بکر کرمانشاه،پتانسیل اکوتوریسم را در این منطقه دوچندان میکند.
گردشگری تاب آوردر این حوزه، مستلزم برنامه‌ریزی برای کاهش تأثیرات انسانی بر اکوسیستم‌ها، توسعه پیاده‌روها و اسکان‌های سازگار با طبیعت، و آموزش گردشگران در خصوص اصول حفاظت از محیط زیست است.
۳. مشارکت جوامع محلی: ضرورت توجه به فرهنگ و اقتصاد بومی
یکی از ارکان اصلی گردشگری تاب آور، مشارکت فعال جوامع محلی است.
در کرمانشاه، صنایع دستی مانند بافت گلیم وگیوه و برخورداری از موقعیت شهر خلاق غذا یونسکو می‌توانند به عنوان جاذبه‌های فرهنگی معرفی شوند. حمایت از تولیدکنندگان محلی و ایجاد بازارهای هنری، ضمن افزایش درآمد مردم، به حفظ هویت فرهنگی منطقه نیز کمک میکند.
۴. زیرساخت‌ها و دسترسی: چالش‌های توسعه پایدار
عدم توسعه کافی زیرساخت‌های حمل‌ونقل، جاده‌ها و اسکان در برخی نقاط کرمانشاه، مانع اصلی جذب گردشگر است. برای تحقق گردشگری تاب آور، باید سرمایه‌گذاری در راه‌آهن شهری، بهبود جاده‌های دسترسی به مناطق طبیعی، و ساخت اقامتگاه‌های سازگار با محیط زیست (مانند کمپ‌های اکولوژیک) در دستور کار قرار گیرد.
۵. چالش‌های زیست‌محیطی و مدیریت بحران
خشکسالی، تغییرات اقلیمی و فشار بر منابع آب، تهدیدهای جدی برای گردشگری کرمانشاه هستند. گردشگری تاب آور برنامه‌هایی برای تأمین پایدار منابع آب، کاهش آلودگی ناشی از حمل‌ونقل، و آموزش مسئولیت‌پذیری گردشگران است. همچنین، طراحی سیستم‌های هشداردهنده برای بلایای طبیعی مانند زلزله، از اولویت‌های این حوزه است.
۶. تأثیرات اقتصادی: تعادل میان سودآوری و عدالت اجتماعی
گردشگری میتواند به کاهش نابرابری‌های اقتصادی در کرمانشاه کمک کند، اما این امر مستلزم توزیع عادلانه درآمدهای گردشگری بین شهرها و روستاهاست.
گردشگری تاب آور تأکید میکند که سود حاصل از این صنعت نه تنها به شرکت‌های بزرگ، بلکه به کسب‌وکارهای محلی، هتل‌های خانوادگی و راهنمایان گردشگری نیز برسد.
۷. آینده گردشگری تاب آور کرمانشاه: استراتژی‌های بلندمدت
برای تبدیل کرمانشاه به مقصدی پایدار، نیاز به سیاست‌هایی مانند:
– تدوین طرح جامع گردشگری با محوریت حفظ منابع،
– همکاری بین‌قطاعی دولت، بخش خصوصی و جوامع محلی،
– استفاده از فناوری‌های دیجیتال برای تبلیغ هوشمندانه و کاهش اثرات کربنی،
گردشگری تاب آور کرمانشاه تنها با رویکردی جامع و مشارکتی قابل دستیابی است.
دکتر محمدرضا مقدسی مدیر و موسس خانه تاب آوری در پایان آورده است ترکیب جاذبه‌های تاریخی، طبیعی و فرهنگی استان کرمانشاه، به همراه مدیریت پایدار، میتواند آن را به الگویی برای سایر مناطق تبدیل کند. این امر نه تنها به رشد اقتصادی منجر می‌شود، بلکه از منابع طبیعی و فرهنگی کرمانشاه نیز محافظت میکند.
