تاب‌آوری کرمانشاه نماد یک سرمایه ملی است که از تجارب تاریخی و فرهنگی غنی مردم کرمانشاه سرچشمه می‌گیرد.
کرمانشاه، به عنوان یکی از مهم‌ترین شهرهای غرب ایران، با ظرفیت‌های فرهنگی و تاریخی بی‌نظیر خود، به عنوان پایتخت فرهنگی آسیا معرفی شده است. این شهر مملو از آثار باستانی و تاریخی است و به واسطه تنوع قومی و فرهنگی، محلی برای تبادل فرهنگی غنی میان اقوام مختلف از جمله کردها، فارس‌ها و دیگر اقلیت‌ها به شمار می‌رود. وجود اماکن تاریخی، مانند طاق بستان و بیستون، که در فهرست یونسکو ثبت شده‌اند، مهر تأییدی بر جایگاه فرهنگی برجسته کرمانشاه است. این افتخار، نمادی از اقتدار و تاب‌آوری فرهنگی ایران اسلامی است که در طول تاریخ، با وجود فراز و نشیب‌های بسیار، همواره توانسته است هویت و فرهنگ ناب خود را حفظ و گسترش دهد.
کرمانشاه با بهره‌مندی از ظرفیت‌های طبیعی، فرهنگی و هنری، نقش مهمی در ارتقاء فرهنگ و هنر منطقه و حتی آسیا ایفا می‌کند. این شهر به عنوان نمادی از تاب‌آوری، نشان می‌دهد چگونه فرهنگ بومی و ملی می‌تواند در برابر چالش‌ها و فشارهای مختلف ایستادگی کند و همزمان به توسعه و شکوفایی دست یابد. از موسیقی محلی گرفته تا صنایع دستی خاص و آداب و رسوم سنتی، همه جلوه‌ای از این تاب‌آوری فرهنگی هستند که کرمانشاه را به منبع الهام برای دیگر مناطق تبدیل کرده است.
تاب‌آوری یا همان Resiliency یکی از مهم‌ترین مفاهیم در روانشناسی، جامعه‌شناسی و مطالعات تاریخی است. تاب‌آوری به معنای توانایی بازگشت از بحران‌ها، سازگاری با شرایط دشوار و رشد پس از تجربه سختی‌ها تعریف می‌شود. در تاریخ ایران، شهرها و مناطق مختلف بارها در معرض حملات خارجی، بلایای طبیعی و فشارهای اجتماعی قرار گرفته‌اند، اما کرمانشاه به‌طور ویژه به دلیل موقعیت استراتژیک و تاریخی خود، نمونه‌ای شاخص از تاب‌آوری جمعی است. این شهر نه تنها در حوزه تاریخی بلکه در فرهنگ و هویت اجتماعی نیز توانسته است بحران‌ها را به فرصت تبدیل کند و هویت خود را حفظ کند.
تاب‌آوری کرمانشاه نماد یک سرمایه ملی است و نشان می‌دهد که چگونه یک جامعه می‌تواند بحران‌ها را پشت سر گذاشته و رشد کند. این مفهوم امروز در علوم انسانی به عنوان شاخصی برای سنجش استقامت اجتماعی و فرهنگی مطرح است.
کرمانشاه در گذر تاریخ؛ آزمون‌های تاب‌آوری
کرمانشاه از دوران مادها تا ساسانیان، صفویان و قاجار، نقش استراتژیک و تمدنی داشته است. کتیبه بیستون به عنوان میراث جهانی، نمونه‌ای روشن از اهمیت تاریخی این خطه است. در طول تاریخ، حملات نظامی، تغییرات حکومتی و فشارهای اقتصادی نتوانسته‌اند تاب‌آوری مردم کرمانشاه را کاهش دهند.
بازسازی و استمرار فرهنگی
مردم کرمانشاه پس از هر بحران، شهرها و روستاهای خود را بازسازی کرده و آیین‌ها، موسیقی و ادبیات کردی را حفظ کرده‌اند. این تاب‌آوری تاریخی و فرهنگی نمونه‌ای از مقاومت جامعه در برابر تغییرات ناخواسته است.
یکی از شاخص‌های بارز تاب‌آوری کرمانشاه، بعد فرهنگی و اجتماعی آن است. موسیقی مقامی کردی، نواهای تنبور، آیین‌های مذهبی یارسان و جشن‌های محلی نمونه‌هایی زنده از تاب‌آوری فرهنگی هستند.
با ورود اقوام مختلف به کرمانشاه، مردم توانسته‌اند همزیستی مسالمت‌آمیز برقرار کنند و یک جامعه چندفرهنگی تاب‌آور بسازند. این ویژگی نشان می‌دهد که تاب‌آوری تنها ابعاد فردی ندارد بلکه یک پدیده اجتماعی است.
تاب‌آوری در مواجهه با بلایای طبیعی و جنگ
زلزله سرپل ذهاب در سال ۱۳۹۶ و جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، آزمون‌های مهم تاب‌آوری در کرمانشاه بوده‌اند. با وجود تخریب‌های گسترده، شبکه‌های مردمی و همیاری اجتماعی باعث شدند تا زندگی دوباره شکل گیرد.
تاب‌آوری روانی و اجتماعی در بحران
مردم کرمانشاه با بازسازی خانه‌ها و احیای کسب‌وکارها نشان دادند که تاب‌آوری روانی و اجتماعی می‌تواند باعث احیای زندگی حتی پس از بحران‌های شدید شود.
تاب‌آوری در علوم روانشناسی مثبت‌گرا و جامعه‌شناسی به‌عنوان توانایی رشد پس از بحران مورد مطالعه است. کرمانشاه نمونه‌ای واقعی از این نظریه‌هاست. دکتر محمدرضا مقدسی با پیوند دادن نظریه‌های علمی تاب‌آوری به تاریخ و فرهنگ ایران، این مفهوم را کاربردی و بومی کرده است.
دکتر محمدرضا مقدسی با ترجمه کتاب‌های معتبر، نگارش مقالات علمی و تدریس در دانشگاه‌ها، تاب‌آوری را به یک مفهوم کاربردی در ایران تبدیل کرده است. او با تأکید بر بومی‌سازی تاب‌آوری نشان داده است که این مفهوم باید با فرهنگ و تاریخ کشور پیوند داشته باشد.
فعالیت‌های آموزشی اینچنین در حوزه مشاوره خانواده، روانشناسی تربیتی و مطالعات اجتماعی کمک کرده تا مدیران، معلمان و روانشناسان تاب‌آوری را در زندگی روزمره افراد و جامعه به کار گیرند. کرمانشاه به عنوان یک نمونه عملی، نشان‌دهنده موفقیت این رویکرد است.
تاب‌آوری کرمانشاه نماد ایستادگی و مقاومت تاریخی، فرهنگی و اجتماعی است. این تاب‌آوری الگویی برای سایر جوامع ایرانی و جهانی است. با توجه به نظریه‌های علمی و فعالیت‌های دکتر محمدرضا مقدسی، می‌توان این سرمایه ملی را حفظ و تقویت کرد.
تاب‌آوری کرمانشاه ومردمان فرهنگ دوست آن نشان داده است مردم ریشه‌دار در تاریخ هرگز در برابر بحران‌ها فرو نمی‌ریزند، بلکه قوی‌تر و استوارتر برمی‌خیزند. آموزش تاب‌آوری، تقویت فرهنگ بومی و ترویج همبستگی اجتماعی راه‌های عملی برای استفاده از این سرمایه هستند.
